เครื่องสังคโลกศรีสัชนาลัย







กี่ท่อ


กี่ท่อ รูปทรงกระบอกที่มีโคนใหญ่ปลายเล็ก เป็นแท่งดินเผาที่มีรูปทรงเป็นท่อกลวงตรงกลางเป็นอุปกรณ์สำคัญสำหรับวางเครื่องสังคโลกในเตาเผาทุเรียงแบบโบราณ เพื่อไม่ให้สังคโลกสัมผัสกับพื้นดินโดยตรง และจะมีการวางเรียงรายในเตาเผาไม่ให้สัมผัสกัน สามารถใช้ในงานเผาไ


ลายปลากาดำ: เอกลักษณ์ความอุดมสมบูรณ์บนสังคโลก


ปลาคู่ เป็นสัญลักษณ์ของความสามัคคี ความอุดมสมบูรณ์ และความสุขในชีวิตการสมรส เป็นหนึ่งในพุทธอัษฎมงคล ซึ่งปรากฏบนฝ่าพระบาทของพระพุทธองค์และใช้ตกแต่งบนเครื่องถ้วยเป็นครั้งแรกในสมัยราชวงศ์ฮั่น นอกจากนี้ยังใช้เป็นสัญลักษณ์ตกแต่งบนก้นด้านนอกของถ้วย


ไห 4 หู


เคลือบสีน้ำตาลเข้มมีหูหิ้วสี่หู เป็นไหโบราณที่ขุดพบริมฝั่งแม่น้ำยม เป็นภาชนะ ผลิตขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 ถึงกลางศตวรรษที่ 15 ดัดแปลงมาจากเครื่องถ้วยเฉลิมพระเกียรติในสมัยเดียวกับเครื่องถ้วยสวรรคโลกยุคแรก ถูกค้นพบในซากเรืออับปางไม่มีด้ามจับเคลือบสีน้ำต


วิธีการปั้นสังคโลก


วัสดุที่นำมาใช้เป็นส่วนผสมของดินที่ใช้ปั้นหรือขึ้นรูป ได้แก่ ดินรากภูเขา หรือ ดินมาร์ล (Marl) มีสีขาว เนื่องจากเป็นดินที่มีความทนความร้อนสูง ประมาณ 1,200 – 1,300 องศาเซลเซียส เมื่อนำมาเผาจะไม่ยุบตัว ก่อนนำมาขึ้นรูปจะนำดินที่ผสมแล้วมานวดเพื่อให้เนื


เตาทุเรียง หมายเลข 42


โครงการศึกษาและอนุรักษ์เตาสังคโลกศรีสัชนาลัย ระยะที่ 3 มีเตาทับถมกันอยู่จำนวนมาก ค้นพบเตาทรงประทุนเรือ และเตาทรงตะกรับ ซึ่งมีลักษณะเป็นรูคล้ายเตาอั้งโล่ เป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผา เนื่องจากตั้งอยู่ใกล้แหล่งน้ำ ในอดีตมีการขนส่งทางน้ำ ม


รำนางด้ง


การละเล่นตามประเพณีที่จะจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในช่วงสงกรานต์ การรำนางด้งหรือกระด้ง ผู้แสดงจะต้องเป็นหญิงหม้ายเท่านั้น




อักษรโบราณภาษาศรีสัช


ภาษาสุโขทัย เป็นภาษาไทยโบราณที่ออกเสียงวรรณยุกต์สลับกับไทยปัจจุบัน เชื่อ เสือ เปลือว่า เสื่อ ที่ใช้ปูนั่ง แต่เสื่อ กลับแปลว่า เสือโคร่งที่เป็นเจ้าป่า




รำเกี้ยวแคน


การรำเกี้ยวแคนเป็นประเพณีที่นิยมแต่งเพลงประกอบกับการบรรเลงเสียงแคนไปพร้อม ๆ กัน สาเหตุที่ใช้ เพื่อแสดงให้เห็นถึงรำเกี้ยงแคนเป็นประเพณีที่มีความสนุกสนานรื่นเริงและเป็นการละเล่นในงานรื่นเริงทั่วไป โดยเฉพาะการร้องเล่นและบรรเลงเพลงที่มีจุดประสงค์เพื่อ


น้ำพริกกระทะแตก


ขั้นตอนการทำ ดังนี้  1. ตั้งกระทะให้ร้อน  2. ใส่น้ำมัน รอน้ำมันร้อนได้ที่  3. ใส่หมูบดปนมันหมู  4. ใส่พริกป่น (เม็ดใหญ)  5. ใส่หอมเจียวและกระเทียมเจียว   6. ใส่กะปิ  7. ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บและน้ำมันขา


แกงขี้เหล็กไทครั่ง


ขั้นตอนการทำแกงขี้เหล็กใส่ถั่วเขียวเกี่ยวมือ มีดังนี้  1. ตั้งกระทะให้ร้อน  2. เคี่ยวกะทิอย่าให้แตกมัน  3. ใส่พริกแกงไม่ต้องเยอะมาก (ข่า ตะไคร้ ผิวมะกรูด หอมแดงไทย กระชาย) กระชายที่ปั่นละเอียด ปลาร้า หางกะทิ และถั่วเขียว (คั่


แกงหยวกใส่ถั่วเขียวเกี่ยวมือ


ขั้นตอนการทำแกงหยวกใส่ถั่วเขียวเกี่ยวมือ มีดังนี้  1. ตั้งกระทะให้ร้อน  2. เคี่ยวกะทิอย่าให้แตกมัน  3. ใส่พริกแกงไม่ต้องเยอะมาก (ข่า ตะไคร้ ผิวมะกรูด หอมแดงไทย กระชาย) กระชายที่ปั่นละเอียด ปลาร้า ปลาย่าง หางกะทิ ถั่วเขียว (คั่วสุก)  4.


ขั้นตอนการทำเก้าอี้รากไม้


ขั้นตอนการทำเก้าอี้รากไม้ มีดังนี้  1. การเลือกไม้และการเลื่อยไม้ หลังจากนั้นทำตัวไม้ให้เข้ารูป เพื่อนำมาเป็นส่วนประกอบในการทำเฟอร์นิเจอร์  2. นำไม้ที่ได้มาวาดลายตามที่ต้องการ หลังจากนั้นตกแต่งลวดลายให้สวยงาม   3. อัดกาวตามรูที


โอ่งเล็ก


โอ่งทรงปากสูงที่ขุดได้จากริมฝั่งแม่น้ำยม โอ่งนี้เป็นรูปแบบเครื่องปั้นดินเผาที่ไม่ได้ชุบน้ำเคลือบจึงออกมาเป็นผิวแบบดินด้าน



แจกัน


โถที่มีปากเหมือนถ้วยมีขอบเอียง ลำตัวค่อย ๆ ป่องออกจากฐานขึ้นมาถึงไหล่ ไม่เคลือบ


แห่ธง


ประเพณีแห่ยกธง จะจัดขึ้นในช่วงสงกรานต์ ทุกวันที่ 20 เมษายน ของทุกปี ณ วัดบ้านเกาะน้อย


ไหไม่เคลือบ


ไหทรงป่องกลม บริเวณไหล่มีลวดลายประดับ ขอบปากไหจะมีลักษณะผายออก และก้นเรียบ ในอดีตใช้บรรจุขี้เถ้าของผู้ตาย การขุดพบทำให้เห็นการใช้ประโยชน์ในครัวเรือนของจังหวัดสุโขทัยและศรีสัชนาลัย ไหไม่เคลือบใช้ภายในประเทศและระดับจังหวัดเท่านั้น ไม่ใช่เพื่อการ


การวาดลาย


สีที่ใช้ในการวาดลายจะเป็นสีเฉพาะที่ใช้สำหรับเขียนลายเซรามิคเท่านั้น ขั้นตอนก่อนการวาดลายต้องใช้กระดาษทรายขัดให้เนื้อสังคโลกมีความละเอียดและใช้ฟองน้ำชุบน้ำ เช็ดฝุ่นจากการขัดก่อน จึงจะสามารถนำไปวาดลายได้


ขั้นตอนการเตรียมดิน


ขั้นตอนการเตรียมดินในการปั้นสังคโลก คือ การนำดินเหนียวมาแช่น้ำทิ้งไว้ นำเอาเศษไม้ กิ่งไม้ออก เมื่อดินเริ่มคลายตัวแล้ว ทำการคนดินเหนียวและน้ำให้เป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นนำดินที่ได้มาใส่ในโอ่งตั้งทิ้งไว้ให้ดินตกตะกอน เมื่อดินตกตะกอนจนแยกชั้นกับน้ำจน


กระปุกเคลือบน้ำตาลเล็ก


กระปุกขนาดเล็ก รูปทรงป่องออก ก้นไม่เรียบ และปากเล็กไม่บานออก เคลือบด้วยสีน้ำตาลที่ได้จากดินลูกรังบดละเอียด


กี่งบน้ำอ้อย


กี่งบน้าอ้อย มีลักษณะเป็นแผ่นดินเผารูปกลมแบน มีขาด้านล่าง เตาเผาเมืองสุโขทัยเมื่อต้องการผลิตภาชนะให้ได้จำนวนมาก จึงมักวางภาชนะในเตาเผาซ้อนกันหลายใบ โดยใช้กี่งบน้ำอ้อยคั่นกลาง ผลิตภัณฑ์ที่ได้จึงมีตำหนิเป็นรอยขากี่ที่ด้านในของภาชนะ

<


ตุ๊กตาไก่หงส์


ตุ๊กตาสังคโลก เป็นสังคโลกประเภทหนึ่งที่พบมากในแหล่งโบราณคดีที่ปรากฏหลักฐานช่วยให้เราเข้าใจวิถีชีวิตของคนในสมัยสุโขทัยได้ชัดเจนมากขึ้นและสะท้อนความเชื่อและการรับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากดินแดนใกล้เคียง โดยนิยมปั้นเป็นรูปคนในอิริยาบถต่าง ๆ และรูปสัตว์


ตุ๊กตาควาย


ตุ๊กตาสังคโลก เป็นสังคโลกประเภทหนึ่งที่พบมากในแหล่งโบราณคดีที่ปรากฏหลักฐานช่วยให้เราเข้าใจวิถีชีวิตของคนในสมัยสุโขทัยได้ชัดเจนมากขึ้นและสะท้อนความเชื่อและการรับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากดินแดนใกล้เคียง โดยนิยมปั้นเป็นรูปคนในอิริยาบถต่าง ๆ และรูปสัตว์


จานลายบัว


จานเคลือบเขียว ปากกว้าง ขอบปากผายออกเป็นขอบหนา ริมเรียบ ด้านบนตัวจานเขียนลายกลีบบัว