ไม้เท้า / ไม้เต๊า (ภาษาไตลื้อ)


ไม้เท้ากระดูกงูชิ้นนี้ เดิมเป็นสมบัติของนายเมืองแก้ว บัวมะลิ ซึ่งได้รับมาจากผู้สูงอายุชาวยองในประเทศพม่า สะสมมาแล้วกว่า 50 ปีก่อนที่จะมอบให้กับศูนย์การเรียนรู้ฯ ส่วนหัวและส่วนปลายของไม้เท้าทำมาจากไม้สีน้ำตาล ส่วนลำตัวของไม้เท้าทำมาจากกระดูกงู ไม้เท้ามีความยาว 83 เซนติเมตร ในอดีตผู้สูงอายุจะใช้ไม้เท้านี้ในการช่วยเดินหรือพยุงให้เดินได้คล่องตัวมากขึ้น ปัจจุบันไม้เท้ากระดูกงูเก็บรักษาไว้ที่หลองข้าวอุ้ยติ๊บโดยยังคงมีสภาพสมบูรณ์


ดาบ


ดาบเล่มนี้เดิมเป็นสมบัติของนายตั๋น บัวมะลิ ชาวไทลื้อ ซึ่งปัจจุบันได้เสียชีวิตลงแล้ว ในอดีตดาบเป็นอาวุธที่ผู้ชายมักมีไว้ประจำกายเพื่อใช้ในโอกาสต่างๆ ดาบมีหลากหลายชนิด จากการสัมภาษณ์นางพรรษา บัวมะลิ ให้ข้อมูลว่า ดาบมีหลายประเภทโดยสามารถจำแนกตามลักษณะของด้ามและใบมีด เช่น ดาบปลายบัว ดาบปลายใบข้าว ดาบปลายใบคาา ส่วนดาบเล่มนี้เป็นดาบปลายใบข้าว ด้ามถักด้วยหวายคาดเชือกสำหรับใช้สะพาย ดาบมีขนาด ความยาว 81 เซนติเมตร อยู่ในสภาพชำรุด เนื่องจากตัวดาบเกิดสนิม


จักรเย็บผ้า / จักรยิบผ้า (ภาษาไตลื้อ)


จักรเย็บผ้า หรือจักรยิบผ้าเครื่องนี้ทำจากไม้และเหล็ก มีอายุกว่า 150 ปี เดิมเป็นของสะสมของนางสุคำ ยานะ ซึ่งได้มอบไว้ให้ศูนย์การเรียนรู้เพื่ออนุรักษ์และเก็บรักษา จักรเย็บผ้าใช้สำหรับเย็บผ้า ตัดชุด และแก้ไขส่วนต่างๆ ในอดีตเป็นของใช้ประจำในครัวเรือนของผู้หญิง สำหรับจักรเย็บผ้าเครื่องนี้มีขนาดความยาว 117 เซนติเมตร สูง 99 เซนติเมตร อยู่ในสภาพชำรุดเนื่องจากไม้ของจักรเย็บผ้ายกขึ้น และเหล็กเกิดสนิม ไม่สามารถใช้งานได้


ครกตำข้าว / ครกมอง / มองตำข้าว (ภาษาไตลื้อ)


ครกตำข้าว หรือครกมองในภาษาไตลื้อ เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับตำข้าวในอดีต ลักษณะทำมาจากไม้ มีขนาดความยาว 341 เซนติเมตร ความกว้าง 67 เซนติเมตร ครกมองชิ้นนี้เดิมเป็นของนางจันทร์ติ๊บ บัวมะลิ ได้มอบให้กับศูนย์การเรียนรู้ฯ มีอายุการสะสมประมาณ 100 ปี


แอ๊บหมาก


แอ๊บหมาก เครื่องเขินชนิดหนึ่งของชาวเหนือ แอ๊บหมากชิ้นนี้เดิมเป็นของนางคำ บัวมะลิ ได้มอบให้กับศูนย์การเรียนรู้ฯ แอ๊บหมากทำมาจากไม้ไผ่ ผ่านขั้นตอนการขนสานขึ้นรูปร่างเป็นทรงกลม ชาวเหนือจะเรียกว่าคัวฮัก เพราะเครื่องเขินเป็นเหมือนคัวฮักคัวหวงของชาวเหนือ แอ๊บหมากชิ้นนี้มีขนดความสูง 9.3 เซนติเมตร ความกว้าง 21.5 เซนติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 10.75 เซนติเมตร


กรรไกร


ด้ามจับเป็นทรงกลม ส่วนปลายเป็นแท่งยาวและปลายมีขนาดแหลมคม


ขอขุดเห็ดเพาะ


เป็นด้ามเหล็กยาวมีขอใช้สำหรับขุดเห็ดเพาะ


ที่ตักน้ำมัน


เป็นลักษณะทรงกระบอกสั้นๆ มีด้ามจับที่ยาว ส่วนปลายด้ามจับมีลักษณะงอ


ถาด


เป็นลักษณะทรงกลมแบน มีขอบสูงขึ้นมานิดหน่อยและมีหูจับ 2 ข้าง


ตราชั่ง


เป็นเหล็กยาวมีลูกตุ้มห้อยทั้งสองข้าง ใช้ในการชั่งของ


ไฟฉายเล็ก


เป็นวงกลมทรงสูง หน้าปัดไฟฉายใหญ่กว่าด้ามจับ


ไฟฉายใหญ่


เป็นวงกลมทรงสูง หน้าปัดไฟฉายใหญ่กว่าด้ามจับ


ปิ่นโต


เป็นทรงกระบอกมีปิ่นโต5ชั้นและมีฝาปิดด้านบนและมีหูหิ้วเพื่อสะดวกในการถือ


ตะเกียง


ฐานเป็นเหล็กมีน้ำหนักมาก ส่วนกลางจะมีกระจกรอบๆและส่วนบนสุดเป็นผาดรอบกันความร้อนและมีหูจับ


เตารีดถ่าน


เป็นเหล็กมีด้านจับเป็นไม้ที่มีเปิดเพื่อใส่ถ่ายไฟ


หวดซาวข้าว


ฐานสานด้านบนเป็นลักษณะทรงกลม ฐานเป็นทรงสี่เหลี่ยม


สะล้อเล็ก


เป็นคันไม้ยาวมีกะลาข้างล่างเจาะรูมีสองสาย


ขลุ่ยเล็ก


เป็นท่อยาว มีรูเป่าและรูสำหรับใช้มือกด


วิทยุเทปกลาง


เป็นทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีหูหิ้วและเสาอากาศ เปิดเทป และเสียบไฟ ใส่ถ่าน


ซึงเล็ก


คล้ายกีต้าร์หรือพิน ทำจากไม้และมีสายสี่สาย


ซึงใหญ่


คล้ายกีต้าร์หรือพิน ทำจากไม้ และมีสี่สาย


วิทยุเทป(เล็ก)


เป็นทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีหูหิ้วและมีเสาอากาศ สามารถเสียบไฟหรือใส่ถ่ายเป็นก้อนได้


ขลุ่ยเล็ก


เป็นท่อยาว มีรูเป่าและรูสำหรับใช้มือกด


สะล้อใหญ่


คันเป็นไม้ยาวมีกะลาข้างล่างเจาะรู มีสาย2 สาย


ขลุ่ยใหญ่


เป็นท่อทรงยาว มีรูเป่าและรูสำหรับใช้มือกด


ถ้วยลายมังกร


ฐานเป็นทรงกลมขนาดเล็ก และมีปากขนาดใหญ่ทรงกลมใหญ่กว่าฐาน มีการตกแต่งลวดลาย


ถ้วยขาว


ฐานเป็นวงกลมเล็กและปากมีขนาดใหญ่กว่าฐานเป็นทรงสูง ใช้ปูนขาวเคลือบมีการตกแต่งลาย


ไหใส่เกลือเม็ด


ฐานและปากเล็กเท่าๆกัน มีตัวกลมใหญ่กว่าปากและฐาน เป็นสีย้ำตาลเข้มออกสีดำ


ไหใส่ปลาร้า


ปากเล็กจนถึงปากไหแล้วเริ่มใหญ่แล้วก็เล็กจนถึงก้นไห มีลวดลายเป็นเส้นตรงล่างปากไห


ไหใส่น้ำปู


ปากกับตัวไหมีความใหญ่เท่าๆกันและฐานของไหเล็กลง มีหู2ข้าง มีลวดลายเป็นเส้นบริเวณคอไห เคลือบด้วยสีเขียว


ลูกคิดเล็ก


เป็นทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า ด้านในจะแบ่งเป็น ๒ ส่วน ส่วนบน ส่วนล่างและมีไม้เป็นซี่อยู่พร้อมลูกคิด


แมวขุดมะพร้าวเล็ก


ทำจากไม้ ตัวยาวมีขาหน้าหลัง ปากทำด้วยโลหะเป็นของมีคม ตัวของแมวขูดใช้สำหรับนั่งนั่งขูดมะพร้าว


ผากโค๊ะ


เป็นท่อนยาวมีขอคล้ายจอบแบนตรงหัวไม้ เป็นไม้สีน้ำตาล


แมวขุดมะพร้าวใหญ่


ทำจากไม้ ตัวยาวมีขาหน้าหลัง ปากทำด้วยโลหะเป็นของมีคม ตัวของแมวขูดใช้สำหรับนั่งนั่งขูดมะพร้าว


เครื่องปั่นฝ้าย


ไม้ขึ้นโครงสร้างมีด้ามหมุนหนีบตัวเม็ดฝ้ายออก


ไม้สางใบคา


เหมือนจอบแต่มีฟันเป็นซี่ๆ


ไม้หนีบข้าว


เป็นไม้ ๒ ท่อน ยาวเท่ากันเจาะรูทั้ง ๒ แล้วร้อยเชือกเข้าหากัน


ถังตวงข้าว


เป็นวงกลมทรงครึ่งกระบอก มีเหล็กค้ำไม้อยู่ด้านนอก ทำด้วยไม้มีที่จับเป็นไม้ทับตรงกลางขันไว้จับเพื่อใช้งาน ง่ายต่อการยกเวลาตวง


ขันหมาก ขันปู


เป็นวงกลม มีขันเล็กๆ4อัน วางในขันหมาก ทำด้วยไม้มี2 ชั้น ชั้นล่างไว้ใส่ของ ชั้นบนวงขันหมาก ขันปู


ลูกคิดใหญ่


เป็นทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าด้านในจะแบ่งเป็นสองส่วน บนและล่างมีไม่ซี่ๆอยุ่พร้อมลูกคิด


ก๊อกบุหรี่,สูบยา