วิธีการปั้นสังคโลก

รายละเอียด

วัสดุที่นำมาใช้เป็นส่วนผสมของดินที่ใช้ปั้นหรือขึ้นรูป ได้แก่ ดินรากภูเขา หรือ ดินมาร์ล (Marl) มีสีขาว เนื่องจากเป็นดินที่มีความทนความร้อนสูง ประมาณ 1,200 – 1,300 องศาเซลเซียส เมื่อนำมาเผาจะไม่ยุบตัว ก่อนนำมาขึ้นรูปจะนำดินที่ผสมแล้วมานวดเพื่อให้เนื้อดินผสมเข้ากัน จากนั้นนำดินใส่แป้นหมุนใช้มือในการจับศูนย์กลางเพื่อทำให้ดินมีความสม่ำเสมอกัน ค่อย ๆ โน้มมือทั้งสองให้ตรงเข้าหากัน และใช้มือเจาะตรงกลางแบบช้า ๆ ถ้ากดแรงเกินไปอาจทำให้เกิดฟองอากาศ โดยเว้นระยะไม่ให้ลึกจนเกินไป เพื่อให้ฐานมีความหนาสามารถรับน้ำหนักได้ ในการนำมาขึ้นรูปทรงต่าง ๆ จะใช้ผ้าชุบน้ำจะทำให้ผิวเรียบและดินไม่ติดมือ เมื่อปั้นเสร็จจะใช้ลวดตัดฐาน ใช้มือทั้งสองข้างประคองนำไปวางไว้ในที่ร่ม ทำให้แห้งโดยธรรมชาติ หากเครื่องสังคโลกมีความหนาจะมีการเติมลวดลายก่อนนำเข้าเตาอบที่มีความร้อนสูงประมาณ 800 – 900 องศาเซลเซียส นำมาจุ่มน้ำยาเคลือบที่มีส่วนผสมของขี้เถ้า (นำไม้เนื้อแข็งไปเผา จะมีสีขาว หินฟันม้า และหินขาวโปร่งใส) และนำไปเผาอีกครั้งที่อุณหภูมิประมาณ 800 – 900 องศาเซลเซียส  

การปั้นที่ต้องปั้นจนกลายเป็นถ้วยเป็นไห เทคนิคการปั้นเครื่องสังคโลกในแบบฉบับหนองอ้อ หมุนด้วยไดนาโมกับกงล้อมอเตอร์ไซค์ ที่จัดวางถาดปั้นไว้ข้างบน เริ่มจากโยนดินเหนียวลงไป ปล่อยกงล้อให้หมุนพร้อมกลับลูบ ๆ คลำ จนกลายเป็นทรงที่ต้องการ แต่อย่าลูบจนเพลินเพราะอาจทำให้เบี้ยวได้ คอยสังเกตให้ดีอย่าให้มีฟองอากาศ ไม่สวยตรงไหนปาดแต่งทรงด้วยลวดเส้นเดียว ได้ที่แล้วนำไปตากแล้วค่อยไปเผาในเตาร้อน 

สถานที่จัดเก็บต้นฉบับ

ร้านเกศอนงค์งานสังคโลก หมู่ 5 บ้านเกาะน้อย ตำบลหนองอ้อ อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย 64130

ชื่อเจ้าของ

นายเกศ พูนดี

ประวัติเจ้าของ

อายุ 63 ปี เป็นคนในพื้นที่บ้านเกาะน้อย ประกอบอาชีพช่างปั้นสังคโลก ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2527 จำหน่ายเครื่องสังคโลก เผยแพร่ประวัติความเป็นมา ความรู้เกี่ยวกับการทำเครื่องสังคโลก เพื่อเป็นการอนุรักษ์ สืบสานให้คนรุ่นต่อไป ได้รู้จักภูมิปัญญาท้องถิ่นทางประวัติศาสตร์ โดยใช้ชื่อทางการค้า คือ เกศอนงค์ งานสังคโลก