แคน

รายละเอียด

  
แคนเป็นเครื่องดนตรีประเภทเป่าที่ชาวพื้นเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่มีการสืบทอดวัฒนธรรมมาอย่างช้านาน เชื่อว่าแคนน่าจะมีแหล่งกำเนิดมาจากที่เดียวกันเพราะดูจากการเรียกชื่อ เช่น พวกแม้ว เรียกว่า ได้ง หรือ เด้ง จีน เรียกว่า ซะอัง เกาหลีเรียกว่า แซง และ ญี่ปุ่นเรียกว่า โช โดยทำมาจากไม้ไผ่ที่เรียกว่า ไม้เฮี้ย หรือ ไม้กู่แคน และตัดเอาลิ้นที่ทำด้วยทองเหลือง (เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ลิ้นทอง) หรือทองแดงผสมเงิน (เรียกกันทั่วไปว่า ลิ้นเงิน) มาสอดลงในช่องของกู่แคน แล้วนำกู่แคนเหล่านี้ไปสอดใส่ลงในกรอบของเต้าแคน ซึ่งทำมาจากไม้ประดู่หรือไม้นำเกลี้ยง (ไม้รัก) แล้วใช้ขี้สูด (ขี้แมงน้อย หรือ ขี้ผึ้งดำ หรือ ชันโรง) เป็นชั้นสำหรับผนึก ให้กู่แคนติดแน่นกับเต้าแคน และยังช่วยบังคับให้ลมเป่าไม่รั่วไหลไปที่อื่น นอกจากวิ่งผ่านรูลิ้นเพื่อทำให้ลิ้นแคนสั่นสะเทือนและเกิดเสียง แต่เสียงที่เกิดนี้เราไม่สามารถรับฟังได้จนกว่าผู้เป่าจะเอานิ้วไปกดรูนับ เพื่อให้กระแสคลื่นที่สั่นสะเทือนขยายกำลังภายในกู่แคนอีกทีหนึ่ง เราจึงจะได้ยินเสียงแคน หากต้องการเสียงของกู่ใดหรือลุกใด ก็ต้องเป่าลมพร้อม กับใช้นิ้วกดรูนับ ของลูกนั้น ๆ หากเป่าเฉย ๆ โดยไม่กดรูนับเสียง เสียงที่เกิดขึ้นจะเป็นเสียงที่เบาจนเราไม่ได้ยิน 
 
 

สถานที่จัดเก็บต้นฉบับ

ตำบลหนองอ้อ อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย 64130