เฮือนบ่อสวก บ้านจ่ามนัส

บรรยายนำชม

ในบริเวณ บ้านจ่ามนัส ยังมี “เฮือนบ่อสวกแสนชื่น” ของแม่อุ้ยชื่น ธิเสนา ตัวเฮือนหรือเรือน เป็นเฮือนไม้จริงยกใต้ถุนสูง แบบสองจั่วหรือเฮือนจั่วแฝด หรือเรียกว่า “เฮือนสองหลังร่วมพื้น” เฮือนจั่วขนาดใหญ่ เป็นเฮือนนอน และเฮือนจั่วขนาดเล็กเป็นเฮือนครัวหรือเฮือนไฟ เฮือนบ่อสวกแสนชื่นมีชานเฮือนเชื่อมเฮือนทั้งสอง ซึ่งมีการทำหลังคามุงบริเวณชานเฮือนกลายเป็นห้องโถงขนาดใหญ่ จัดแสดงอุปกรณ์ เครื่องใช้ของชาวบ่อสวกสมัยก่อน อาทิ เสื้อผ้า ที่นอน หมอนมุ้ง กี่ทอผ้าน่าชม ถ้วยก๋าไก่ กะโล๊กไม้ไผ่ห้อยคอสัตว์เลี้ยง เป็นต้น ที่รวบรวมมาจากชาวบ่อสวก รวมไปถึงเศษเครื่องปั้นดินเผาจากเตาเผาจ่ามนัส
ในเฮือนนอน มีการจัดแสดงลักษณะการนอนของชาวบ่อสวก มีตั่งวางอยู่กลางห้อง และมีเครื่องนอนวางอยู่บนตั่ง คล้ายกับกั่นห้องออกเป็นสองฝัง เวลานอนสมาชิกครอบครัวก็จะเอาเครื่องนอนมาปู โดยลูกสาวจะนอนอยู่ด้านในของตั่ง ส่วนพ่อแม่จะนอนอีกฟาก ส่วนลูกชายจะไปนอนที่นอกห้อง คอยเฝ้าระวังภัย และคอยเฝ้าสัตว์เลี้ยง อย่างวัว ซึ่งจะมีกะโล๊กไม้ไผ่ห้อยคอคอยส่งเสียง ให้รู้ว่าสัตว์เลี้ยงยังอยู่ใต้เฮือน ที่พื้นชานเฮือนตีด้วยไม้ให้ห่างๆ พอจะเห็นสิ่งต่างๆ ใต้เฮือนได้ ซึ่งการตีไม้ห่างๆ นี้ มีเกร็ดเล่าว่า ยามหญิงสาวออกมาทำกิจกรรมอย่างทอผ้า ที่ชานเฮือนนี้ หนุ่มก็จะมาเกี้ยว โดยพยายามยื่นมือมาให้หญิงสาวได้สื่อสารกัน ตามช่องพื้นชานเฮือน
 
เฮือนบ่อสวกนี้แสดงให้เห็นวิถีชีวิตล้านนาของชาวบ่อสวกสมัยก่อนที่หาดูได้ยาก จ่ามนัส อยากให้เป็นพื้นที่ศึกษาเรียนรู้วิถีชีวิตของบ่อสวก แก่ลูกหลานนักเรียนนักศึกษา ให้รู้สึกหวงแหน และสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมของปู่ย่าตายายไม่ให้เลือนหายไปตามกาลเวลา
 
 
 
 
 
 

ขนาด

เฮือนสองหลังร่วมพื้นใต้ถุนสูง ของล้านนา