หลี่ (ต้อน)

รายละเอียด

  

หลี่ หรือ ต้อน เป็นเครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่งคล้ายโพงพางและเป็นเครื่องมือหาปลาเฉพาะ ของบริเวณน้ำตก, น้ำหลากและแก่ง ซึ่งโดยปกติจะพบได้เฉพาะที่สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) ทางตอนใต้เท่านั้น ซึ่งภูมิปัญญาการทำเครื่องมือหาปลาประเภทนี้ชาวไทญ้อบ้านโพนได้รับ การสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ (ชาวไทญ้อบ้านโพนอพยพมาจากประชาธิปไตยประชาชนลาวตั้งแต่สมัยรัชกาล ที่ 3 แห่งรัตนโกสินทร์) หลี่ หรือ ต้อน เป็นการสร้างที่ดักปลาด้วยไม้ไผ่และสามารถดักปลาได้บริเวณน้ำตก, น้ำหลากในช่วงฤดูฝนที่ปลาอพยพขึ้นทางตอนบน โดยจะสามารถใช้ได้เพียง 2-3 สัปดาห์ถึง 1 เดือน ที่น้ำขึ้น มีระดับเดียวกับหลี่เท่านั้น หลี่เป็นเครื่องมือหาปลาที่เป็นเจ้าของโดยครอบครัว สืบทอดในตระกูล และสร้างรายได้จากการจับปลาระยะสั้นๆ แต่พอเพียงตลอดทั้งปี



หลี่หรือต้อน เป็นภูมิปัญญาอย่างหนึ่งของชาวอีสานในการประดิษฐ์เครื่องมือที่ใช้ในการหาปลาของชาวอีสาน โดยจะนำไม้ไผ่มาวางเป็นโครงคู่ขนานและวางด้วยตาข่าย โดยจะนำหลี่หรือต้อนนี้ไปวางดักปลาในตำแหน่งที่เป็นร่องน้ำหรือทางน้ำไหลแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่เป็นหน้าน้ำ หรือหน้าฝนจะมีปลาเป็นจำนวนมาก